GAPS Diyeti Nedir?

GAPS diyeti nedir? içeriğimizde bağırsakların insan sağlığı ile bağlantısını inceleyeceğiz. GAPS diyeti hangi hastalıklara iyi gelir? Sorusuna cevap verirken GAPS diyeti nasıl uygulanır? Üzerinde duracak ve örnek GAPS diyeti listesi paylaşacağız.

Farklı amaçlara yönelik diğer beslenme türleri ve listeler için diyet listeleri bölümünü ziyaret edebilirsiniz.

GAPS diyeti adını Gut And Psychology Syndrome (Bağırsak ve psikoloji sendromu) teriminin kısaltılmasından almıştır. Beslenme ve nöroloji alanında önemli çalışmaları bulunan Natasha Campbell-McBride diyetin geliştiricisidir.

GAPS diyetinin mantığı yeterince ve sağlıklı beslenilmediğinde ortaya çıkan geçirgen bağırsak sendromunun pek çok hastalığın temelinde yattığı düşüncesine dayanıyor. Fiziksel, psikolojik ve nörolojik sorunları minimuma indirmek içinse bağırsak florasını güçlendirecek şekilde beslenmenin önemini vurguluyor.

Sızdıran bağırsak sendromu ile vücuduna karışan toksit ve zararlı maddelerin beynimiz üzerindeki etkisini ortaya koyan pek çok araştırma mevcuttur. Bu toksinler ise başta otizm olmak üzere pek çok hastalığın temelimi oluşturmaktadır. O zaman birlikte GAPS diyetini incelemeye devam edelim.

GAPS Diyeti Nasıl Uygulanır?

GAPS diyetine başlamadan önce eliminasyon diyetlerinden birisi olan GAPS diyetinin kısa vadeli bir beslenme programı olmadığını göz önünde bulundurmalısınız. Nasıl ki bağırsak birkaç aylık kısa vadede zarar görmüyorsa tekrar sağlığına kavuşması da zaman alacaktır. GAPS diyeti nasıl uygulanır? Sorusuna ise 3 aşamada cevap verebiliriz.

GAPS Diyeti Giriş Aşaması

Giriş aşaması diyetin en önemli aşamasıdır. Ne kadar süreceği vücudun gösterdiği tepkilere göre değişiklik gösterebilir. 1-12 ay sürebilecek süreç genellikle 3-4 ayda tamamlanır.

GAPS diyeti 1 aşama zorlu bir süreç olabilir. Başlangıçta beslenmenizden neredeyse her şeyi çıkarmanız gerekiyor. Her aşamada verilen besinleri bir öncekinin üzerine ekleyerek ilerlemelisiniz. Böylece sizi rahatsız eden bir besin varsa kolayca bulabilirsiniz. Aşamaların ne kadar süreceğine kendiniz karar verebilirsiniz. Her adımda sınırlı miktarda yiyeceği beslenme programınıza ekleyeceğiniz için sorun yaşadığınızda tespit etmeniz çok daha kolay olacaktır.

Birinci Adım: Yalnızca kemik suyu ile başlamanız gereken adımdır. Ayrıca zencefil ve nane çayı da tüketebilirsiniz. Eğer daha önce laktoz intoleransı testi yaptırdıysanız ve negatif sonuçlandıysa probiyotik etkisi gösteren ev yapımı yoğurt ya da kefir de tüketebilirsiniz.
İkinci Adım: Bu adımda yumurtanın sarısını çiğ olarak tüketebilirsiniz. Ekstra olarak fermente balık ve sebze tüketmeye başlayabilirsiniz.
Üçüncü Adım: Artık beslenme programınıza fermente sebzeler ekleyebilir ve GAPS tariflerinden faydalanabilirsiniz.
Dördüncü Adım: Bu noktaya kadar sıkıntısız bir şekilde geldiyseniz soğuk sıkım olmak şartı ile zeytinyağı tüketebilirsiniz. Ayrıca ızgara etleri de yavaş yavaş yemeye başlayabilirsiniz.
Beşinci Adım: Çiğ meyve ve sebzeleri tüketmeye başlayabilirsiniz. Ancak turunçgillerden şimdilik uzak durmanızda fayda var.
Altıncı Adım: Artık turunçgiller dahil tüm meyve ve sebzeleri yemeye başlayabilirsiniz.

2 Aşama: Tam GAPS Diyeti

GAPS diyetinin en zorlu kısmını aştığınızda vücudunuzu daha iyi tanımış ve hangi yiyeceklerin nasıl etkilediğini öğrenmiş olacaksınız. Bu noktadan sonra bazı kuralları göz önünde bulundurarak hareket etmeniz gerekecektir. GAPS diyeti ikinci aşamasını 2 yıla kadar sürdürebilirsiniz.

GAPS diyeti ikinci aşamasındaki en önemli kural işlenmiş gıdalardan tamamen uzak durmaktır. Bu noktada mümkün oldukça kaçamak yapmamaya özen göstermelisiniz.
Mümkün olduğunca hormonsuz yetişmiş hayvanların etlerini tüketebilirsiniz.
Saf tereyağı, kuyruk yağı, zeytinyağı gibi sağlıklı yağları rahatlıkla yiyebilirsiniz.
Mümkün olduğunca her öğün kemik suyu tüketmeye özen gösterebilirsiniz.
Eğer rahatsızlık vermiyorsa turşu gibi fermente gıdaları bolca tüketmeye özen gösterin.

3. Aşama: GAPS Diyetinden Çıkış

Yaklaşık 2 yıl boyunca GAPS diyetini uyguladığınızda bağırsaklarınızın önemli anlamda sağlığına kavuşması beklenir. Eğer son 6 ay boyunca bağırsak düzeniniz normale girdiyse ve sızdıran bağırsak sendromu semptomları ortadan kalktıysa artık diyetin üçüncü aşamasına geçebilirsiniz.

Bu aşamayla birlikte normal beslenme düzenine geçebilirsiniz. Ancak mümkün olduğunca basit karbonhidratlardan ve işlenmiş gıdalardan uzak durmalısınız.

GAPS diyeti çıkış aşamasında öncelikle patates gibi kök sebzeleri beslenme programınıza ekleyebilirsiniz. Daha sonra glüten içermeyen tahılları tüketebilirsiniz.

Besinleri adım adım eklemeye özen göstermelisiniz. Yeni gıdaları programınıza ekledikten sonraki 3-4 gün içerisinde sorun yaşamıyorsanız sonraki yiyecekleri eklemeye devam edebilirsiniz.

GAPS Diyetinde Neler Yasak?

GAPS diyetinde yasaklı besinlerin başında işlenmiş gıdalar gelir. Paketli ürünleri mümkün olduğunca evinize sokmamaya özen göstermelisiniz. Diğer yasaklı gıdalar ise şunlardır:

Soya
İntoleransınız varsa süt ve süt ürünleri
Kuru fasulye
Alkol
Şeker ve tatlandırıcılar
Kahve
Siyah çay
Tahıllar

GAPS Diyetinde Ne Yenir?

Kemik suyu
Her türlü deniz ürünü
Doğal yollarla elde edilmiş hayvansal yağlar
Nişasta içermeyen sebzeler
Taze fasulye
Kefir
Lahana turşusu
Fermente peynirler
Doğal köy yumurtası
Hindistancevizi, sütü ve yağı
Yeşil sebzeler

GAPS Diyeti Örnek Diyet Listesi

GAPS diyeti örnek menü fikir vermesi açısından faydalı olabilir. Ancak normal şartlarda kendi programınızı kurallara göre kendiniz belirlemenizde fayda var. Bu liste tam GAPS diyeti için uygundur. Başlangıçta besinler adım adım eklendiğinden GAPS giriş diyeti listesi paylaşmak doğru olmayacaktır.

GAPS Diyet Listesi Kahvaltı Öncesi: (Kahvaltıdan 1 saat önce tüketebilirsiniz.)

Güne limonlu su ya da kefir ile başlayabilirsiniz.

Örnek GAPS Diyeti Menüsü Sabah:

GAPS diyeti tarifleri ile krep
Tereyağı
Zencefil çayı

GAPS Diyeti Örnek Liste Öğle Yemeği:

Sebze ile yapılmış tavuk veya balık
Kemik suyu
Lahana turşusu ya da farklı fermente gıdalar

GAPS Diyeti Günlük Listesi Akşam Yemeği:

Kemik suyu ile yapılmış çorba
Lahana turşusu ya da probiyotik yoğurt

GAPS Diyeti Hangi Hastalıklara İyi Gelir?

GAPS diyeti ile ilgili pek çok araştırma yapılmış ve hastalıklar üzerindeki etkileri gözlemlenmiştir. Pek çok hastalık için pozitif etkileri olabileceği düşünülse de henüz çalışmaların yeterli düzeyde olduğunu söylemek mümkün değildir. Bu nedenle mutlaka doktorunuza danışmanızda ve doktor kontrolünde diyeti uygulamanızda fayda vardır. GAPS diyetinin iyi geldiği düşünülen hastalıkların bazıları ise şunlardır.

Otizm
Epilepsi
Dikkat bozukluğu
Disleksi
Depresyon
Bipolar
Şizofreni
OKB (Obsesif Kompulsif Bozukluk)
Alerjiler

GAPS Diyeti ile Otizm Tedavisi

GAPS diyeti otizm için geliştirilmiş bir beslenme programıdır. Başta Doktor Campbell olmak üzere bazı bilim insanları doğru beslenmenin otizm semptomlarını azaltabileceğine inanıyor.

GAPS diyeti ve otizm arasındaki bağlantıyı destekleyen önemli bir araştırma 2014 yılında yapılmıştır. Bu araştırmaya göre otizmli çocukların sızdıran bağırsak sendromuna daha fazla yakalandıklarını göstermiştir. İshale ya da kabızlığa yatkın olmaları bu sendromun en önemli belirtilerindendir. Yapılan testler ise bağırsak mikrobiyotasında düzensizlikler olduğunu göstermiştir.

Araştırmalar sonucunda otizmli çocuklarda daha fazla sızdıran bağırsak sendromu olduğunu ortaya koymuştur. Ancak otizm mi sızdıran bağırsak sendromu riskini arttırıyor yoksa sızdıran bağırsak sendromu mu otizm riskini arttırıyor tam olarak kesinleşmemiştir.

Yapılan vaka analizlerinde ise GAPS diyetine uygun şekilde beslenen ve probiyotik takviyesi alan kişilerde semptomların önemli anlamda gerilediği görülmüştür.

GAPS Diyeti Ülseratif Kolit

Ülseratif Kolit ve GAPS diyeti üzerinde yapılan araştırmalar bu beslenme şekli ile önemli iyileşmeler olabileceğini göstermiştir. Bağışıklık sistemi ile doğrudan alakalı olan ülseratif kolitte rektum ve kolonda iltihaplanma gözüküyor. Bu alanda yapılan araştırmalar tam olarak sonlanmamış olsa da GAPS diyeti ile tedavi oldum diyen çok kişi mevcut.

GAPS Diyeti Bipolar Bozukluk

GAPS diyetinin bipolar bozukluk ve şizofreni gibi psikiyatrik bozuklukların tedavisine destek olabilecek bir beslenme şekli olduğunu tartışılsa da bu konuda yeterince çalışma bulunmuyor. Özellikle yabancı kaynaklarda bu konudaki tecrübelerini paylaşan hasta ve hasta yakınları bulunuyor. Ancak diğer değişkenleri sabit tutmak mümkün olmadığından kesin sonuca ulaşılamıyor.

GAPS Diyeti ile Egzamadan Kurtuldum

GAPS diyetinin en iyi sonuç verdiği hastalıklar arasında egzama yer alıyor. Egzama semptomlarının beslenme şeklinize göre değiştiği pek çok araştırma sonucunda ortaya çıkmış bir gerçektir. Zaten egzaması olanlar da yediklerinizi içtiklerini not alıp karşılaştıklarında hangi besinlerin kendilerini kötü etkilediğini görebilirler.

GAPS diyeti eliminasyon sürecini daha sistematik hale getiriyor. Diyeti düzenli olarak uygulayarak GAPS diyeti ile egzamadan kurtuldum diyen çok sayıda yorum görebilirsiniz. Üstelik birçok kişi farklı yöntemleri denemesine rağmen sonuç alamadığını ancak GAPS diyetinin kısa sürede etki ettiğini ifade etmektedir.

GAPS Diyeti Epilepsi

GAPS diyeti ve epilepsi üzerinde çok sayıda araştırma yapılmıştır. Bu beslenme şeklinin otizmden sonra en çok etki gösterdiği hastalığın da epilepsi olduğu görülmektedir.

Yapılan araştırmalar düzenli bir şekilde GAPS diyeti uygulayan hastaların yarısında krizlerin ciddi anlamda azaldığını gösterir. Her 10 kişiden birinde ise nöbetler tamamen sona ermektedir.

Epilepsi krizlerinin azalmasını sağlayan bir diğer beslenme şekli ketojenik diyettir. Bu konuda daha detaylı bilgi almak için ketojenik diyet içeriğimizi de inceleyebilirsiniz.

Dikkat etmeniz gereken nokta ise; epilepsi hastasıysanız bu diyeti kendiniz uygulamamanız gerektiğidir. Doktorunuzla görüşebilir ve bir beslenme uzmanı kontrolünde GAPS diyetine başlayabilirsiniz.

GAPS Diyeti Kilo Verdirir mi?

GAPS diyeti kilo verdirmeyi amaçlayan bir diyet değildir. Amaç vücudun hangi besine nasıl tepki verdiğini görmek ve bağırsak sağlığına katkıda bulunmaktadır. Ancak sağlıklı bağırsaklar, kilo fazlası olan kişilerin otomatik olarak kilo vermelerine yardımcı olurlar. Bu nedenle GAPS diyeti ile kilo verenler oldukça fazladır. Unutulmaması gereken ise GAPS diyeti ile zayıflayanlar birkaç hafta içerisinde sonuç almazlar. Kilolar uzun vadede verilir ancak kalıcı olur.

GAPS Diyeti Kitap

GAPS Bağırsak ve Psikoloji Sendromu Natasha Campbell-McBride tarafından yazılmış bir kitaptır. Eğer diyete başlayacaksanız öncelikle kitabı okumanız önemlidir. Yalnızca GAPS diyeti yapanlar ve tecrübelerini incelemekle kalmayın.

GAPS diyeti kitabı yazarı nöroloji ve beslenme alanında oldukça eğitimli bir isimdir. Çeşitli araştırmaların içerisinde bulunduktan sonra kitabı kaleme almıştır. Ayrıca diyet esnasında kafanıza takılan cevapları bulmak için de faydalı olabilir.

GAPS diyeti kitap genellikle küçük kitapçılarda bulunmuyor. Bu nedenle “GAPS diyeti kitabı nereden bulabilirim?” sorusu sık sık soruluyor. Eğer internet üzerinden alışveriş yapıyorsanız Amazon, Trendyol, Hepsiburada gibi hemen her sitede kitap mevcut. Ayrıca D&R gibi büyük kitapçılarda da şansınızı deneyebilirsiniz.

GAPS diyeti pdf Türkçe seçeneği bulunmuyor. Ancak yabancı kaynakları kullanabiliyorsanız İngilizce, Almanca gibi dillerde arama yapabilirsiniz.